๑๐๗    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๑๐๙
         บาทพระคาถาว่า  น  โสเธติ  มจฺจํ  อวิติณฺณกงฺขํ  ได้แก่ ย่อม
ไม่ทำสัตว์ผู้ยังข้ามความสงสัยไม่ได้    ให้บริสุทธิ์    ด้วยความบริสุทธิ์จากกิเลส
หรือด้วยความบริสุทธิ์จากภพ   เพราะเมื่อยังมีมลทิน   คือความสงสัย   สัตว์ก็
เป็นผู้บริสุทธิ์ไม่ได้  และตัวท่านเองก็ชื่อว่า  ยังมีความสงสัยอยู่นั่นเอง.
         ก็ในคาถานี้   มีอธิบายว่า   คำว่า  อวิติณฺณกงฺขํ   นี้    พึงเป็นคำที่
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้     ในเนื้อเกิดความสงสัยขึ้นแก่ดาบสว่า    ทางแห่ง
ความบริสุทธิ์จะไม่พึงมี    ด้วยเหตุมีการไม่บริโภคปลาและเนื้อเป็นต้น    หรือ
หนอแล  ดังนี้  เพราะได้ฟัง  ซึ่งคำทั้งหลายมีคำเป็นต้นว่า  นมจฺฉมํสํ   ดังนี้
ก็ความสงสัย   ในพระผู้มีพระภาคเจ้า  อันใด  เกิดขึ้นแก่ดาบสนั้น    เพราะฟังว่า
พระผู้มีพระภาคเจ้านั้น       เสวยปลาและเนื้อดังนี้      คำนี้บัณฑิตพึงทราบว่า
พระผู้มีพระภาคเจ้า   ตรัสหมายถึงความสงสัยนั้น.
         พระผู้มีพระภาคเจ้า     ตรัสบทแสดงความที่บุคคลไม่สามารถจะทำตน
ให้บริสุทธิ์ด้วยการไม่บริโภคปลาเนื้อเป็นต้นอย่างนี้แล้ว   บัดนี้เมื่อจะทรงแสดง
พระธรรมที่สามารถจะทำสัตว์ให้บริสุทธิ์ได้   จึงตรัสพระคาถานี้ว่า   โสเตสุ
คุตฺโต  เป็นต้น.
         บรรดาบทเหล่านั้น    บทว่า   โสเตสุ   ได้แก่ ในอินทรีย์  ๖.
         บทว่า  คุตฺโต   ได้แก่ประกอบด้วยการคุ้มครองคือการสำรวมอินทรีย์.
พระผู้มีพระภาคเจ้า    ทรงแสดงศีล    ซึ่งมีอินทรีย์สังวรเป็นบริวาร    ด้วยคำมี
ประมาณเท่านี้.
หน้า ๑๐๘