๑๑๙    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๑๒๑
         บาทคาถาว่า   สขาหมสฺมิ  อิติ  ภาสมานํ  ความว่า  ผู้กล่าวอยู่โดย
นัยมีอาทิอย่างนี้ว่า  แน่ะเพื่อน  ข้าพเจ้าเป็นสหายของท่าน  ปรารถนาประโยชน์
ท่าน  แม้ชีวิตของข้าพเจ้า   ก็ยอมสละเพื่อท่านได้   ดังนี้.
         บาทคาถาว่า  สยฺหานิ    กมฺมานิ  อนาทิยนฺตํ   ความว่า  ก็แม้กล่าว
อย่างนี้แล้ว   ก็ไม่เอื้อเฟื้อ  คือไม่ตั้งใจเพื่อจะกระทำการงาน   ของมิตรของตน
คือกรรมทั้งหลายของมิตรของตน.
         อีกอย่างหนึ่ง  ความว่า  ไม่การทำอยู่แม้สักว่าความเอื้อเฟื้อในการงาน
นั้นด้วยจิต    แต่โดยที่แท้แล      แสดงอยู่ซึ่งความเสื่อม  (ฉิบหาย) ในกิจการทั้ง
หลายที่เกิดขึ้นเท่านั้น.
         บาทคาถาว่า  เนโส  มมนฺติ   อิติ นํ  วิชฺญฺา  ความว่า  บุรุษผู้
เป็นบัณฑิตพึงทราบชัดซึ่งบุคคลนั้น   คือคนเห็นปานนั้น    อย่างนี้ว่า  คนเช่นนี้
เป็นมิตรเทียม  คนเช่นนี้หาใช่มิตรของเราไม่  ดังนี้.
         บทว่า  อนนฺวยํ  ความว่า  มิตรเทียมนั้น     ย่อมพูดว่า    เราจักให้
จักการทำประโยชน์อันใด  ก็มิได้ติดตามประโยชน์อันนั้น   (คือไม่ทำตามที่พูด)
         หลายบทว่า  ปิยํ  วาจํ   โย  มิตฺเตสุ  ปกุพฺพติ  ความว่า   มิตร
ใด     ปราศรัยถึงสิ่งที่ล่วงไปแล้วและยังไม่มาถึง     ชื่อว่าสงเคราะห์อยู่ซึ่งสิ่งที่หา
ประโยชน์มิได้  ชื่อว่าย่อมยังวาจาที่รักให้เป็นไปในมิตรทั้งหลาย    ด้วยเหตุสัก
ว่า   เงาแห่งตัวอักษรอย่างเดียวเท่านั้น.
         สองบาทคาถาว่า  อกโรนฺตํ  ภาสมานํ  ปริชานนฺติ    ปณฺฑิตา
ความว่า    บัณฑิตทั้งหลายกำหนดรู้บุคคลนั้น     คือบุคคลเห็นปานนั้น     ผู้
หน้า ๑๒๐