๑๓๒    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๑๓๔
มงคลปัญหา    จึงได้กล่าวด้วยคาถา.    พระผู้มีพระภาคเจ้าเมื่อจะทรงแก้ปัญหา
นั้นของเทพบุตรนั้น    จึงได้ตรัสพระสูตรนี้.
         เนื้อความแห่งคำทั้งหลายมีคำว่า  เอวมฺเม    สุตํ   เป็นต้นในพระสูตร
นั้นแต่โดยย่อ      ข้าพเจ้าได้กล่าวไว้แล้ว     ในอรรถกถาแห่งกสิภารทวาชสูตร
ส่วนชนทั้งหลายผู้ปรารถนาความพิสดาร   พึงถือเอาเนื้อความโดยนัยอันข้าพเจ้า
กล่าวแล้ว  ในอรรถกถามัชฌิมนิกาย  ชื่อ  ปปัญจสูทนี
         ก็ในกสิภารทวาชสูตร   ท่านกล่าวไว้ว่า  พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่
ในบ้านพราหมณ์ชื่อ  เอกนาฬา  ในทักขิณาคิรีชนบท  ในแคว้นมคธ (แต่) ใน
มงคลสูตรนี้     ท่านกล่าวว่าพระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ในพระเชตวัน  อาราม
ของอนาถปิณฑิกเศรษฐี     ในเมืองสาวัตถี     ข้าพเจ้าจักพรรณนาบทที่ไม่เคย
พรรณาในมงคลสูตรนี้   เริ่มต้นแต่บทว่า  สาวตฺถิยํ   เป็นต้นไป  คือ
         บทว่า  สาวตฺถิยํ  ได้แก่  ในพระนครซึ่งมีชื่ออย่างนี้.
         ดังได้สดับมา   นครนั้นได้เป็นสถานที่อยู่ของฤาษี   ชื่อว่า   สวัตถะ
นครนั้นชาวโลกเรียกว่า   สาวัตถี    ด้วยสามารถที่เป็นอิตถีลิงค์    เหมือนที่อยู่
ของฤาษีชื่อว่า  กุสัมพะ  ชาวโลกเรียกว่า  โกสัมพี  ที่อยู่ของฤาษีชื่อว่า   กากัณฑะ
ชาวโลกเรียกว่า  กากัณฑี    ฉะนั้น   แต่พระโบราณาจารย์ทั้งหลายพรรณนาไว้ว่า
เพราะเหตุที่เมื่อชนทั้งหลายถามถึงกองเกวียนที่มารวมกันอยู่ ณ  ที่นั้นว่า     มี
สินค้าอะไรบ้าง  ชนทั้งหลายก็ตอบว่ามีสินค้าทุกอย่าง  เพราะฉะนั้น   สถานที่นี้
ชาวโลกจึงเรียกว่า สาวัตถี  หมายเอาคำนั้น.  ในพระนครสาวัตถีนั้น. ด้วยคำว่า
สาวตฺถิยํ  นี้  พระอานนทเถระแสดงถึงโคจรคามของพระผู้มีพระภาคเจ้านั้น.
หน้า ๑๓๓