๑๔๑    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๑๔๓
         ในบรรดาเทพ  ๓  จำพวกเหล่านั้น  อุปปัตติเทพ    ท่านประสงค์เอา
ในพระสูตรนี้.
         สัตว์โลกที่ชื่อว่า  มนุษย์   เพราะอรรถว่าเป็นเหล่ากอแห่งพระมนู   ก็
พระโบราณาจารย์ทั้งหลายย่อมกล่าวว่า  สัตว์โลกทั้งหลายที่ชื่อว่ามนุษย์  เพราะ
เป็นผู้มีใจสูง.
         มนุษย์เหล่านั้นมี  ๔  จำพวกคือ  พวกมนุษย์ชาวชมพูทวีป  ๑   พวก
มนุษย์ชาวอมรโคยาน  พวกมนุษย์อุตตรกุรุ  ๑  พวกมนุษย์ชาวปุพพวิเทหะ  ๑
มนุษย์ชาวชมพูทวีป  ท่านประสงค์เอาในพระสูตรนี้.
         สัตว์ทั้งหลายย่อมถึงความเจริญด้วยเหตุเหล่านี้    เหตุนั้น    เหตุเหล่านี้
จึงชื่อว่า  มงคล   อธิบายว่า   ย่อมถึงความสำเร็จ   คือความเจริญ.
         คำว่า  จินฺตยุํ    ได้แก่  คิดกันแล้ว.
         คำว่า   อากงฺขมานา   ได้แก่  ปรารถนาอยู่    คือต้องการอยู่  หวังอยู่
         บทว่า  โสตฺถานํ  ได้แก่ ความสวัสดี    มีคำที่ท่านกล่าวไว้ว่า  ซึ่ง
ความมีอยู่แห่งคำทั้งหลายอันงาม  คือดี   คือสวย   อันเป็นไปในทิฏฐธรรมและ
สัมปรายภพทั้งปวง.
         คำว่า  พฺรูหิ  ได้แก่  จงแสดง  คือ จงประกาศ  จงบอก   จงเปิดเผย
จงจำแนก   จงทำให้แจ้ง.
         คำว่า   มงฺคลํ  ได้แก่   เหตุแห่งความสำเร็จ   คือเหตุแห่งความเจริญ
ได้แก่  เหตุแห่งสมบัติทั้งปวง.
๑. ในบางแห่งว่า อปรโคยานทวีป.
หน้า ๑๔๒