๑๖๓    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๑๖๕
ด้วยประการฉะนี้    ก็ความที่แห่งธรรมเหล่านั้น    เป็นมงคล   ข้าพเจ้าได้อธิบาย
ให้แจ่มแจ้ง   ในมงคลนั้น   ๆ แล้ว    ดังนี้แล.
                                การพรรณนาความแห่งพระคาถานี้ว่า
                              พาหุสจฺจญฺจ  เป็นต้น   จบ
คาถาที่  ๔  (มี ๔ มงคล)
         บัดนี้   ผู้ศึกษาพึงทราบวินิจฉัยในบาทคาถานี้ว่า  มาตาปิตุอุปฏฺ€านํ
ดังนี้เป็นต้น   ดังต่อไปนี้.
         มารดาด้วย   บิดาด้วย  เพราะเหตุนั้น     จึงชื่อว่า  มาตาปิตุ   มารดา
และบิดา.
         การบำรุง  ชื่อว่า  อุปฏฺ€านํ.
         บุตรทั้งหลายด้วย    ภรรยาทั้งหลายด้วย    เพราะเหตุนั้น    จึงชื่อว่า
ปุตฺตทารสฺส  ซึ่งบุตรและภรรยา.
         การสงเคราะห์  ชื่อว่า  สงฺคโห.
         การงานทั้งหลาย  เป็นการงานที่อากูลหามิได้  เพราะเหตุนั้น  จึงชื่อว่า
อนากุลา.
         การงานทั้งหลายนั้นเอง  ชื่อว่า   กมฺมนฺตา.
         คำที่เหลือมีนัยอันข้าพเจ้ากล่าวแล้วนั้นแล.   นี้คือการพรรณนาเฉพาะ
บท  ส่วนการพรรณนาเนื้อความ   ผู้ศึกษาพึงทราบดังต่อไปนี้.
         สตรีผู้ให้เกิด  ท่านเรียกว่า   มารดา,  บิดาก็เหมือนกัน.
         การกระทำอุปการะด้วยการล้างเท้า    การนวด   การอบ    การอาบน้ำ
และการให้ปัจจัย ๔ ชื่อว่า  อุปัฏฐานะ   การบำรุง.
หน้า ๑๖๔