๑๖๖    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๑๖๘
         อีกอย่างหนึ่ง   ผู้ใด   ย่อมบำรุงมารดาและบิดา   ด้วยการให้เลื่อมใส
ในพระรัตนตรัย  หรือด้วยให้สมาทานศีล  หรือด้วยให้บรรพชา  ผู้นี้จัดว่าเป็น
ยอดของชนทั้งหลายผู้บำรุงมารดาบิดาในโลกนี้.
         การบำรุงมารดาบิดานั้นของผู้นั้น        เป็นการกระทำการตอบแทนต่อ
อุปการคุณ     ที่มารดาและบิดากระทำไว้     พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียกว่า
เป็นมงคล     เพราะเป็นเหตุแห่งประโยชน์ทั้งหลายที่เป็นไปในปัจจุบัน     และ
เป็นไปในสัมปรายภพมิใช่น้อย.
         ในคำว่า  ปุตฺตทารสฺส   นี้   บัณฑิตพึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้ :-
         บุตรทั้งหลายก็ดี    ธิดาทั้งหลายก็ดี    ที่เกิดแล้วของตน    ย่อมถึงการ
นับว่าบุตรทั้งนั้น.   ภรรยาชนิดใดชนิดหนึ่ง   ในบรรดาภรรยา  ๒๐   จำพวก
ชื่อว่า  ทาระ.
         บุตรทั้งหลายด้วย  ทาระทั้งหลายด้วย  ชื่อว่า  ปุตฺตทารา  (บุตรและ
ภรรยาทั้งหลาย).  ซึ่งบุตรและภรรยานั้น.  การกระทำอุปการะด้วยฐานะทั้งหลาย
มีการยกย่องเป็นต้น    ชื่อว่า  สังคหะ  การกระทำอุปการะนั้น     พึงทราบว่า
เป็นมงคล  เพราะเป็นเหตุแห่งประโยชน์เกื้อกูลอันเป็นไปในปัจจุบัน   มีความ
เป็นผู้จัดการงานดีเป็นต้น.      สมจริงดังคำที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า  ดู
ก่อนคฤหบดี   ภรรยาซึ่งเป็นทิศเบื้องหลัง    สามีพึงบำรุงด้วยสถาน ๕ แลคือ
         ๑. ด้วยการยกย่อง                            ๒.  ด้วยการไม่ดูหมิ่น
         ๓. ด้วยการไม่ประพฤตินอกใจ      ๔.  ด้วยการมอบความเป็นใหญ่ให้
         ๕. ด้วยการให้เครื่องประดับ    ดังนี้.
หน้า ๑๖๗