๑๙๐    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๑๙๒
         การเห็นมรรค   ด้วยสามารถแห่งการบรรลุอริยสัจ ๔  มีเนื้อความที่
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้แล้วในกุมารปัญหา     ชื่อว่า    อริสัจจานทัสสนะ
การเห็นอริยสัจนั้นท่านกล่าวว่าเป็นมงคล    เพราะเป็นเหตุให้ท่านพ้นจากทุกข์
ในสังสารเสียได้.
         ชื่อว่า   การกระทำให้แจ้งซึ่งนิพพาน   ข้าพเจ้าจักได้กล่าวต่อไป.  ใน
มงคลสูตรนี้   คำว่า อรหัตผล  พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงประสงค์ไว้ว่า  นิพพาน
เพราะว่าอรหัตผลนั้น    เรียกว่า   นิพพาน    เพราะออกจากตัณหาที่เรียกว่า
วานะ   เพราะร้อยรัดคติ  ๕  ไว้.    การบรรลุหรือการพิจารณาพระนิพพานนั้น
ท่านเรียกว่า   สัจฉิกิริยา  การกระทำให้แจ้ง  แต่การกระทำให้แจ้วพระนิพพาน
นอกนี้  สำเร็จได้    ก็ด้วยการเห็นอริยสัจเท่านั้น    เพราะเหตุนั้นพระนิพพานนี้
จึงไม่ได้ประสงค์เอาในมงคลนี้   การกระทำให้แจ้งซึ่งพระนิพพานนี้  พึงทราบว่า
เป็นมงคล  เพราะเป็นเหตุให้อยู่เป็นสุขในปัจจุบัน   ดังพรรณนามาฉะนี้.
         ด้วยพระคาถานี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสมงคล  ๔ ประการคือ  ตบะ ๑
พรหมจริยา  ๑  การเห็นอริยสัจ ๑   การทำนิพพานให้แจ้ง  ๑   ดังพรรณนามา
ฉะนี้    ก็ความที่ธรรมเหล่านั้นเป็นมงคล    ข้าพเจ้าได้อธิบายไว้ชัดเจนแล้วใน
มงคลนั้น  ๆ นั่นแหละ  ดังนี้แล.
                               จบการพรรณนาเนื้อความแห่งคาถานี้ว่า
                                           ตโป  จ  เป็นต้น
คาถาที่  ๑๐   (มี  ๔ มงคล)
         บัดนี้  พึงทราบวินิจฉัยในมงคลข้อว่า  ผุฏฺ€สฺส  โลกธมฺเมหิ  เป็น
ต้นนี้  ดังต่อไปนี้.
หน้า ๑๙๑