๒๑    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๒๓
         ก็ในคำว่า  เมตฺตํ  กโรถ  มานุสิยา   ปชาย  นี้   พึงทราบวินิจฉัย
ดังต่อไปนี้ :-
         ชนเหล่าใด  สร้างเมตตาจิตด้วยสามารถแห่งพระสูตรทั้งหลาย   มีอาทิ
อย่างนี้ว่า :-
                                      พระราชาผู้ประกอบด้วยธรรม  เช่น
                กับฤาษี  ชนะแผ่นดินอันประกอบด้วยหมู่-
                สัตว์เจริญรอยตามกัน  บูชายัญเหล่าใด  คือ
                อัสสเมธะ  ๑  (ทรงพระปรีชาในการบำรุงสัตว์
                พาหนะมีม้าเป็นต้น)  ปุริสเมธะ ๑ (ทรงพระ
                ปรีชาในการเกลี้ยกล่อมประชาชน ๑)  สัมมา-
                ปาสะ  ๑  (ทรงมีพระอัธยาศัยดุจบ่วงคล้อง
                น้ำใจประชาชน  ๑)  วาชเปยยะ ๑  (ทรงมี
                พระวาจาเป็นที่ดูดดื่มใจคน  ๑) นิรัคคฬะ
                (ทรงปกครองพระนครไม่ต้องมีกลิ่นกลอน  ๑)
                มหายัญเหล่านั้น  ไม่ถึงเสี้ยวที่  ๑๖  แห่งเมตตา
                จิตที่อบรมดีแล้ว  ถ้าหากว่าบุคคลไม่มีจิต
                ประทุษร้าย  ย่อมแผ่เมตตาไปยังสัตว์แม้ตัว
                หนึ่ง  เพราะเหตุนั้น  กุศลจึงมี  ผู้มีใจเกื้อกูล
                ต่อสัตว์ทั้งปวงเป็นผู้ประเสริฐทำบุญมาก.
๑. อัง. อัฏฐก. ๖๒/ข้อ ๙๑.
หน้า ๒๒