๒๑๙    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๒๒๑
         ก็คำว่า  วิเห€ยํ  นี้  เป็นฉัฏฐีวิภัตติใช้ในอรรถทุติยาวิภัตติ.
         อีกอย่างหนึ่ง    พึงทราบถึงพระบาลีที่เหลือว่า  วิเหสํ  ภาวิตตฺตานํ
กโรนฺโต  โดยนัยที่กล่าวเเล้ว   ฉัฏฐีวิภัตติย่อมสำเร็จโดยนิปปริยายอย่างนี้.
         บาทคาถาว่า    อวิชฺชาย    ปุรกฺขโต    ความว่า   ผู้ถูกอวิชชามีการ
ปกปิดการเห็นโทษเป็นต้น   ในการเบียดเบียนตนที่อบรมแล้ว     กระทำไว้ใน
เบื้องหน้า     จึงไม่รู้จักสังกิเลส     โดยการพิฆาตจิตในปัจจุบันอันเป็นไปแล้ว
โดยการเบียดเบียนตนที่อบรมแล้ว   ของบรรพชิตที่เหลือทั้งหลาย   และไม่รู้จัก
ทางที่จะไปสู่นรก  โดยกระทำตนให้เข้าถึงนรกต่อไป  ก็เมื่อไม่รู้ก็เข้าถึงวินิบาต
อันต่างด้วยอบายทั้ง ๔ โดยทางนั้น    และในวินิบาตนั้น      เข้าสู่ครรภ์จากครรภ์
สู่ที่มืดจากที่มืด     คืออยู่ในครรภ์มารดาในหมู่สัตว์หนึ่ง  ๆ  สิ้นร้อยครั้งบ้าง
พันครั้งบ้าง     และจากความมืดคืออสุรกายสู่ความมืด     แม้ดวงจันทร์และดวง
อาทิตย์ก็ไม่อาจขจัดได้  ภิกษุเช่นนั้นนั่นแลละไปแล้ว  คือไปจากโลกนี้สู่ปรโลก
แล้ว   ก็เข้าถึงทุกข์มีประการต่าง ๆ ดุจปลาชื่อว่ากปิละนี้.
         ถามว่า   เพราะเหตุไร ?
         ตอบว่า   เหมือนหลุมคูถพึงเป็นหลุมหมักหมมอยู่นานปีเต็มเปี่ยมด้วย
คูถนั้น  (คือว่า)   เปรียบเหมือนหลุมคูถในวัจจกุฎี   หมักหมมอยู่นานปี  คือ
สิ้นปีเป็นอเนก  พึงเต็มบริบูรณ์อยู่ด้วยคูถถึงขอบปากเป็นเวลาหลายปี  หลุมคูถ
นั้นแม้อันบุคคลล้างอยู่ด้วยน้ำตั้งร้อยหม้อ  ตั้งพันหม้อ    ก็ล้างให้สะอาดได้ยาก
เพราะขจัดกลิ่นเหม็นและสีน่าเกลียดให้ปราศจากไปได้ยาก   ฉันใด   บุคคลเห็น
หน้า ๒๒๐