๒๒๐    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๒๒๒
ปานนี้ใด   พึงเป็นผู้มีการงานเศร้าหมอง    สิ้นกาลนานเหมือนหลุมคูถ   เป็น
บุคคลที่เต็มไปด้วยบาป     เพราะเพียบพร้อมไปด้วยคูถคือบาป    ก็บุคคลเห็น
ปานนี้นั้น    ผู้มีการงานอันเศร้าหมอง  เป็นผู้ชำระให้สะอาดได้โดยยาก    แม้จะ
เสวยวิบากแห่งกิเลส    (เพียงดังนั้น)  นั้น     สิ้นกาสนาน    ก็หาบริสุทธิ์ได้ไม่
ฉันนั้นเหมือนกัน   เพราะฉะนั้น   ภิกษุเช่นนั้นนั่นแลละไปแล้วย่อมเข้าถึงทุกข์
สิ้นกาลนาน  แม้ประมาณมิได้โดยการนับปี.
         อีกอย่างหนึ่ง  ในคาถานี้มีสัมพันธ์ดังต่อไปนี้.
         ในบาทพระคาถาที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า    ภิกษุผู้เช่นนั้นแล
ละไปแล้วย่อมเข้าถึงทุกข์  ดังนี้     จะพึงมีคำถามสอดเข้ามาว่า    ก็ภิกษุนี้
ท่านทั้งหลายสามารถจะกระทำโดยประการที่ละไปแล้วจะไม่เข้าถึงทุกข์ได้หรือไม่
         ตอบว่า   ไม่สามารถ
         ถามว่า  เพราะเหตุไร  ?
         ตอบว่า  เพราะภิกษุนี้เปรียบเหมือนหลุมคูถที่เต็มอยู่นานปี  ก็พึงเป็น
หลุมที่เต็มด้วยคูถ  ดังนี้.
         เพราะพระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงแสดงไว้ก่อนทีเดียวว่า  ภิกษุทั้งหลาย
ท่านทั้งหลายจงรู้จักบุคคลเห็นปานนั้นผู้อาศัยเรือน    คือว่าพึงทราบบุคคลเห็น
ปานนั้นผู้อาศัยกามคุณทั้ง  ๕  ผู้ชื่อว่ามีความปรารถนาลามก    เพราะประกอบ
ด้วยความปรารถนาลามก    อันเป็นไปโดยอาการคือการปรารถนาคุณที่ไม่มีจริง
ผู้ชื่อว่ามีความดำริชั่ว  เพราะประกอบด้วยความดำริทั้งหลาย  มีกามวิตกเป็นต้น
ผู้ชื่อว่ามีความประพฤติชั่ว  เพราะประกอบด้วยความประพฤติชั่ว  มีการประพฤติ
หน้า ๒๒๑