๒๘๙    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๒๙๑
แทงแล้ว   เพราะถูกลูกศร  ๕  ชนิด   มีลูกศรคือ  ราคะเป็นต้น    เสียบแทงเข้า
ไปในหทัยแล้ว   ย่อยยับอยู่   จะมีการหลับได้อย่างไร.
         พระผู้มีพระภาคเจ้าครั้นตรัสดังนี้  แล้วเพื่อจะทำภิกษุทั้งหลายเหล่านั้น
ให้อุตสาหะ    และให้สังเวชยิ่ง ๆ  ขึ้นอีก  จึงได้ตรัสว่า    อุฏฺ€หถ      ฯเปฯ
วสานุเค  ดังนี้.
         ในพระคาถานั้น  มีการพรรณนาเนื้อความพร้อมทั้งอธิบายและโยชนา
ดังต่อไปนี้ :-
         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  ก็เมื่อเธอทั้งหลายถูกลูกศรคือกิเลสเสียบแทงแล้ว
อย่างนี้    จะมีเวลามัวเมาประมาทอยู่เพราะเหตุไร    ภิกษุทั้งหลาย   พระศาสดา
(ทรงประกาศพรหมจรรย์)    ที่ยอดเยี่ยมที่สุดนี้มาอยู่เฉพาะหน้า    (ของท่าน
ทั้งหลาย)  ด้วยว่าในกาลก่อนแต่กาลนี้  เธอทั้งหลายหลับแล้ว  อยู่ที่ภูเขาทั้งหลาย
และแน่น้ำเป็นเวลานาน    หลับแล้วที่ยอดไม้อันไม่เสมอกัน     ก็เพราะเหตุที่ไม่
เห็นอริยสัจทั้งหลาย  เพื่อทำที่สุดแห่งความหลับนั้น   เธอทั้งหลายจงลุกขึ้นเถิด
จงนั่ง   และศึกษาเพื่อสันติให้มั่นคง    เนื้อความในบาทแห่งพระคาถานั้นนัย
อันข้าพเจ้ากล่าวแล้วนั้นแล.
         ส่วนคำว่า  สนฺติ  ในบาทที่สอง  หมายถึงสันติ  ๓ อย่างคือ อัจจันต-
สันติ  (สันติอย่างสูงสุด) ๑  ตทังคสันติ   (สันติด้วยองค์นั้น ) ๑ สมมติสันติ  ๑
(สันติตามสมมติ)
         คำว่า   สันติ นี้เป็นชื่อแห่งพระนิพพาน วิปัสสนา  และทิฏฐิคตะ แต่
ในที่นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงหมายถึง  อัจจันสันติ คือพระนิพพาน  พระผู้มี
หน้า ๒๙๐