อินฺทฺริเยสุ  จ  ปณฺจสุ  นี้  พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสอินทรีย์  ๕  ประการ  ด้วย
สามารถแห่งเนื้อความที่ปรากฏแล้ว.      เเต่โดยลักษณะแล้วพึงทราบว่า     แม้
อินทรีย์ที่ ๖  ก็เป็นอันพระองค์ตรัสไว้แล้วเหมือนกัน.   บาทพระคาถาว่า   สตี
กายคตา  ตฺยตฺถุ  ความว่า  สติอันเป็นไปในกาย [กายคตาสติ]  อันต่างด้วย
จตุธาตุววัฏฐาน  สัมปชัญญะ ๔  อานาปานสติ  และอาหาเรปฏิกูลสัญญา   จงมี
คือว่า จงเกิดมีแก่ท่านผู้ดำรงอยู่แล้ว   ในจตุปาริสุทธิศีล ๔ อย่างนี้  คือว่า  จง
เจริญกายคตาสตินั้น.
         บาทพระคาถาว่า  นิพฺพิทาพหุโล  ภว  ความว่า  ท่านจงเป็นผู้มาก
ด้วยความเบื่อหน่ายในสังสารวัฏ    คือว่า   จงมีความสำคัญหมายในโลกทั้งปวง
ว่า  ไม่น่ายินดี.
         พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงอุปจารภูมิ       อันเป็นส่วนแห่งการแทง
ตลอด  ด้วยคำแม้ประมาณเท่านี้    บัดนี้  เมื่อจะทรงแสดงอัปปนาภูมิ   จึงตรัสคำ
เป็นต้นว่า  นิมิตฺตํ  ปริวชฺเชหิ  ดังนี้.
         บรรดาบทเหล่านั้น   บทว่า  นิมิตฺตํ  ได้แก่ สุภนิมิตอันเป็นที่ตั้งแห่ง
ราคะ. ด้วยคำว่า นิมิตฺตํ  นั้นนั่นเอง  พระผู้มีพระภาคเจ้าเมื่อจะทรงทำสุภนิมิต
นั้น  ให้วิเศษในรูปอีก   จึงตรัสว่า  สุภํ  ราคุปสญฺหิตํ   สุภนิมิตที่ก่อให้เกิด
ความกำหนัด.
         บทว่า  ปริวชฺเชหิ  ได้แก่  จงเว้นด้วยมนสิการ.
         บาทพระคาถาว่า  อสุภาย  จิตฺตํ  ภาเวหิ  ความว่า  จงอบรมจิตโดย
ประการที่อสุภภาวนาในกายที่มีวิญาณ  หรือไม่มีวิญญาณสำเร็จได้.