๓๑๕    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๓๑๗
         ก็คำว่า  เอกํสํ   นี้  เป็นชื่อของผ้าที่ท่านห่มเฉวียงบ่าข้างซ้ายวางไว้
เพราะฉะนั้น    พึงทราบเนื้อความแห่ง  เอกํสํ  นี้   อย่างนี้ว่า  กระทำจีวรโดย
ประการที่จีวรนั้นจะห่มคลุมบ่าข้างซ้ายวางไว้   คำที่เหลือชัดแล้วทั้งสิ้น.
         บทว่า อโนมปญฺํ   ได้แก่สิ่งที่ต่ำ  ท่านเรียกว่า  เล็กน้อย  เลวทราม
ซึ่งพระศาสดาผู้มีปัญญาทรามหามิได้  อธิบายว่า  ผู้มีปัญญามาก.
         สองบทว่า  ทิฏฺเ€ว  ธมฺเม  ได้แก่  โดยประจักษ์นั้นเอง  หรืออธิบายว่า
ในอัตภาพนี้นั่นเอง.
         บทว่า  วิจิกิจฺฉานํ  ได้แก่ ความปริวิตกเห็นปานนั้น.
         บทว่า  าโต   ได้แก่  ปรากฏแล้ว.
         บทว่า  ยสสฺสี  ได้แก่  ถึงพร้อมด้วยสาภและบริวาร.
         บทว่า  อภินิพฺพุตตฺโต  ได้แก่  มีจิตอันคนคุ้มครองแล้ว   หรือมีจิต
อันไฟไม่ไหม้อยู่.
         สองบทว่า  ตยา   กตํ    ความว่า  พระองค์กล่าวว่า  นิโครธกัปปะ
ก็เพราะท่านนั่งแล้วที่โคนต้นนิโครธ   ได้ทรงตั้งชื่อไว้แล้ว   พระผู้มีพระภาคเจ้า
ย่อมพิจารณาด้วยพระองค์โดยประการใด   ย่อมตรัสเรียกโดยประการนั้น   แต่
พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงเรียกพระนิโครธกัปปะนั้นอย่างนั้น   ก็เพราะเหตุที่ท่าน
นั่งแล้ว  ที่ต้นนิโครธนั้นเอง  อีกอย่างหนึ่ง  ก็เพราะว่า  ท่านได้บรรลุพระอรหัต
ที่ต้นนิโครธนั้น.
         ด้วยคำว่า   พฺราหฺมณสฺส     พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสหมายถึงชาติ
ได้ยินว่า  พระนิโครธกัปปะนั้น  ออกบวชจากสกุลพราหมณ์มหาศาล.
หน้า ๓๑๖