เห็นโทษในการทั้งหลาย เห็นบรรพชาเป็นที่ปลอดโปร่ง. ควรเชื่อมด้วยบทนี้ว่า
เอวํ   ปพฺพชิโตมฺหิ   อาตมภาพจึงบวชด้วยเหตุนี้.    ในบทเหล่านั้นบทว่า
ทฏฺฐุ   แปลว่า  เห็นแล้ว.   บทที่เหลือในสูตรนี้พึงทราบว่า    ในคาถาต้นจาก
คาถานี้  บททั้งปวงที่ยังมิได้วิจารณ์มีเนื้อความง่ายทั้งนั้น    จึงไม่วิจารณ์.
         พระมหาสัตว์   ตรัสเหตุแห่งบรรพชาของพระองค์อย่างนี้แล้ว   มีพระ
ประสงค์จะเสด็จไปเพื่อประโยชน์แก่ความเพียร    เมื่อจะตรัสบอกพระราชา  จึง
ตรัสว่า  อาตมภาพจักไปเพื่อความเพียร  ใจของอาตมภาพยินดีในความเพียรนี้
ดังนี้.
         อธิบายความของบทนั้นว่า  มหาบพิตร เพราะอาตมภาพเห็นบรรพชา
เป็นที่ปลอดโปร่ง  จึงออกบวช  ฉะนั้น  อาตมภาพปรารถนาบรรพชาอันมีประ-
โยชน์อย่างยิ่งนั้น   เป็นอมตนิพพาน  อันชื่อว่า  ปธานะ  เพราะเลิศกว่าธรรมทั้ง
ปวง  จักไปเพื่อประโยชน์แก่ความเพียร  ใจของอาตมภาพยินดีในความเพียรนี้
ดังนี้.
         เมื่อพระมหาสัตว์ตรัสอย่างนี้แล้ว    พระราชาจึงตรัสกะพระโพธิสัตว์ว่า
ข้าแต่พระคุณเจ้าผู้เจริญ  หม่อมฉันได้ยินมาก่อนแล้วว่า  ได้ยินว่า  สิทธัตถกุมาร
โอรสของพระเจ้าสุทโธทนะ   ทรงเห็นบุรพนิมิต  ๔  ประการ  ออกบวชจักเป็น
พระพุทธเจ้า  ดังนี้    ข้าแต่พระคุณเจ้า    หม่อมฉันเห็นอัธยาศัยของพระองค์จึง
เลื่อมใสอย่างนี้   พระองค์จักบรรลุความเป็นพระพุทธเจ้าแน่นอน  ดีแล้วพระเจ้า
ข้า   พระองค์บรรลุความเป็นพระพุทธเจ้าแล้ว   ขอเชิญเสด็จมาเยี่ยมแคว้นของ
หม่อมฉันก่อนเถิด.
               จบอรรถกถาปัพพชาสูตรที่  ๑  แห่งอรรถกถาขุททกนิกาย
                                       ชื่อปรมัตถโชติกา