บากบั่นอย่างยิ่ง.    บทว่า    ฌายนฺตํ    คือ    บำเพ็ญฌานโดยหายใจแต่น้อย.
บทว่า  โยคกฺเขมสฺส ปตฺติยา คือ  เพื่อบรรลุนิพพานอันเกษมจากโยคะ  ๔.
         บทว่า  นมุจิ  ได้แก่มาร.  เพราะมารนั้นไม่ยอมปล่อยเทวดาและมนุษย์
ผู้ประสงค์จะออกจากวิสัยของตน   จะทำอันตรายแก่พวกเขา     ฉะนั้นท่านจึง
เรียกว่า  นมุจิ.    บทว่า  กรุณํ   ได้แก่   ประกอบด้วยความเอ็นดู.     บทว่า
ภาสมาโน  อุปาคมิ  นี้ง่ายอยู่แล้ว.  เพราะเหตุไรมารจึงเข้าไปใกล้.  ได้ยินว่า
วันหนึ่งพระมหาบุรุษดำริว่า  ผู้แสวงหาอาหารทุกเมื่อ   เป็นผู้หวังในความเป็น
อยู่    อันผู้หวังในความเป็นอยู่   ไม่สามารถบรรลุอมตธรรมได้.   แต่นั้นพระผู้มี
พระภาคเจ้าจึงทรงปฏิบัติโดยตัดอาหาร     ด้วยเหตุนั้นพระองค์จึงทรงซูบผอม
มีผิวพรรณเศร้าหมอง.
         ครั้งนั้น    มารไม่รู้ว่า   นี้เป็นทางแห่งการตรัสรู้หรือมิใช่   กลัวไปว่า
พระองค์บำเพ็ญความเพียรอันแรงกล้า  บางครั้งจะพึงพ้นวิสัยของเรา จึงมาด้วย
คิดว่า  เราพึงกล่าวห้ามอย่างนี้  ๆ  ดังนี้.   ด้วยเหตุนั้น    มารจึงกล่าวว่า  ท่าน
ซูบผอม   มีผิวพรรณเศร้าหมอง   ความตายของท่านอยู่ในที่ใกล้.   ก็และครั้น
มารกล่าวอย่างนี้แล้ว   จึงประกาศความที่พระองค์ใกล้ความตาย  กล่าวว่า  ส่วน
แห่งความตายของท่านมีตั้งพันส่วน     ความเป็นอยู่ของท่านมีเพียงส่วนเดียว.
ใจความของบทนั้นมีว่า  ชื่อว่า  สหสฺสภาโค  เพราะมีพันส่วน.  ปาฐะที่เหลือ
ว่า อะไรเป็นปัจจัยแห่งความตาย.  ส่วนเดียวชื่อว่า  เอกํโส.  ท่านอธิบายไว้ว่า
พันส่วนมีการเพ่งลมหายใจน้อยเป็นต้นนี้     เป็นปัจจัยแห่งความตายของท่าน
ความเป็นอยู่ของท่านมีส่วนเดียวเท่านั้น     จากที่ท่านทำความเพียร    ความตาย