ของท่านอยู่ในที่ใกล้อย่างนี้   ดังนี้.   ครั้นมารประกาศความที่พระองค์ใกล้ความ
ตายอย่างนี้เเล้ว    เมื่อจะเร่งเร้าพระองค์ในความเป็นอยู่   จึงกล่าวว่า   ชีวิตของ
ท่านผู้เป็นอยู่ประเสริฐกว่า  เมื่อเป็นอยู่ท่านจักทำบุญได้.  ลำดับนั้น   มารเมื่อจะ
แสดงบุญที่ตนเห็นด้วย  จึงกล่าวว่า จรโต  จ เต พฺรหฺมจริยํ  ท่านประพฤติ
พรหมจรรย์  ดังนี้.
         ในบทเหล่านั้น    บทว่า  พฺรหฺมจริยํ  มารกล่าวหมายถึงการเว้นเมถุน
เป็นครั้งคราว. บทว่า  ชูหโต  ได้แก่ บูชาไฟ. บทที่เหลือในที่นี้มีความปรากฏ
ชัดแล้ว.
         มารเมื่อจะให้พระองค์เลิกความเพียร    จึงกล่าวกึ่งคาถานี้ว่า   ทุคฺโค
มคฺโค  ทางเพื่อความเพียรดำเนินไปได้ยาก. ในบทนั้นพึงทราบความอย่างนี้ว่า
ชื่อว่า   ดำเนินไปได้ยาก  เพราะนำไปสู่การเพ่งลมหายใจน้อยเป็นต้น   ชื่อว่า  ทำ
ได้ยาก  เพราะต้องทำด้วยกายและจิตที่เป็นทุกข์   ชื่อว่า ให้เกิดความยินดีได้ยาก
เพราะไม่สามารถจะบรรลุเช่นนั้นได้ด้วยความตายใกล้เข้ามา.     เบื้องหน้าแต่นี้
พระสังคีติกาจารย์กล่าวคาถากึ่งหนึ่งนี้ว่า   อิมา  คาถา  ภณํ   มาโร   อฏฺ€า
พุทฺธสฺส  สนฺติเก  มารได้ยืนกล่าวคาถานี้   ในสำนักของพระพุทธเจ้า. อาจารย์
พวกหนึ่งกล่าวว่า    คาถาทั้งหมดบ้าง.    ก็พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอ้างพระองค์
ดุจคนอื่น  ตรัสถึงความเกิดอย่างนี้  ทั้งหมดในบทนี้เพราะเหตุนั้น  นี้คือความ
อดทนของเรา.  ในบทเหล่านั้น  บทว่า   อฏฺ€า  แปลว่า  ได้ยืนอยู่แล้ว.  บทที่
เหลือง่ายทั้งนั้น.
         พึงทราบวินิจฉัยในคาถาที่  ๖   ในบทว่า   เยนตฺเถน   นี้มีอธิบาย
ดังนี้    ดูก่อนมารผู้มีบาป  ท่านมาในที่นี้ด้วยประโยชน์ของตนอันจะทำอันตราย