ว่าเป็นรัตนะไม่  ฉันนั้น  ด้วยว่าในที่ใดไม่มีรัตนะ  ที่นั้นก็ยังสำเร็จว่าเป็นรัตนะ
ได้   แต่ในที่ใดมีความเป็นรัตนะ    ที่ถึงความสัมพันธ์กัน    โดยวิธีใดวิธีหนึ่ง
กล่าวคือประโยชน์   มีการกระทำความเคารพเป็นต้น   ที่นั้นก็ย่อมปรากฏว่าเป็น
รัตนะได้  ก็หมายถึงความเป็นรัตนะ   เพราะฉะนั้น   ที่นั้นจึงสำเร็จว่ารัตนะได้
เพราะความมีอยู่แห่งความเป็นรัตนะนั้น.
         อีกอย่างหนึ่ง  ด้วยคำว่า   อิทมฺปิ  พุทฺเธ    รตนํ  พึงทราบเนื้อความ
ในคำนี้อย่างนี้ว่า    โดยเหตุแม้นี้     พระพุทธเจ้าแล     จัดว่าเป็นรัตนะก็ด้วย
พระคาถา   มีประมาณเท่าที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้แล้วนี้    ความสวัสดีเกิด
แล้ว แก่ราชสกุล    ภัยก็สงบแล้ว.    ด้วยคาถาแม้นี้    อาชญา  (อำนาจป้องกัน )
อันอมนุษย์ทั้งหลายในแสนโกฏิจักรวาลได้รับแล้ว.
         พระผู้มีพระภาคเจ้าครั้นตรัสสัจวาจาด้วยพุทธคุณอย่างนี้แล้ว   บัดนี้
เมื่อจะตรัสด้วยธรรมคุณคือพระนิพพาน  จึงทรงเริ่มว่า  ขยํ  วิราคํ อมตํ ปณีตํ
เป็นต้น.
         พึงทราบวินิจฉัยในคาถานั้น    ดังต่อไปนี้ :-
         เพราะเหตุที่กิเลสทั้งหลายมีราคะเป็นต้น    สิ้นไปแล้วคือสิ้นไปรอบแล้ว
เพราะกระทำพระนิพพานให้แจ้ง   หรือเพราะเหตุที่ว่า    พระนิพพานนั้น     เป็น
ธรรมชาติสักว่า   ไม่บังเกิดขึ้น   ดับและสิ้นไปแห่งกิเลสมีราคะเป็นต้น  เหล่านั้น
และเพราะเหตุที่พระนิพพานนั้น    ไม่ประกอบด้วยราคะเป็นต้น  ทั้งโดยสัมปโยค
ทั้งโดยอารมณ์   หรือเพราะเหตุที่ว่าพระนิพพานนั้น     อันพระอริยบุคคลทำให้
แจ้งแล้ว   กิเลสทั้งหลายมีราคะเป็นต้น    ก็พลัดพรากออกไปโดยส่วนเดียว  คือ