๔๕    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๔๗
         พระผู้มีพระภาคเจ้าครั้นตรัสสัจวาจา     แม้ด้วยธรรมคุณ     คือมรรค
อย่างนี้แล้ว    บัดนี้    ทรงปรารภแม้เพื่อจะกล่าวซึ่งสังฆคุณ    จึงตรัสว่า  เย
ปุคฺคลา  เป็นต้น.
         ในบรรดาบทเหล่านั้น  บทว่า  เย   เป็นบทตั้ง  ซึ่งไม่กำหนดแน่นอน.
         คำว่า  ปุคฺคลา  ได้แก่  สัตว์ทั้งหลาย.
         บทว่า   อฏฺ€   เป็นการกำหนดนับจำนวนบุคคลเหล่านั้น.    จริงอยู่
พระอริยบุคคล  เหล่านั้นมี   ๘  จำพวก คือ ท่านผู้ปฏิบัติแล้ว  ๔  จำพวก  และ
ท่านผู้ตั้งอยู่แล้วในผล ๔ จำพวก.
         สองบทว่า  สตํ  ปสฏฺ€า   (อันสัตบุรุษสรรเสริญ)  ความว่า   อัน
สัตบุรุษทั้งหลายคือพระพุทธเจ้า   พระปัจเจกพุทธเจ้า   พระสาวกทั้งหลายและ
เทวดาและมนุษย์ทั้งหลายเหล่าอื่นสรรเสริญแล้ว.
         ถามว่า   เพราะเหตุไร ?
         ตอบว่า  เพราะพระอริยบุคคล  ๘  จำพวกเหล่านั้น   ประกอบด้วยคุณ
มีศีลที่เกิดพร้อมกันเป็นต้น    ด้วยว่าพระอริยบุคคลเหล่านั้นมีคุณหลายประการ
มีศีล   สมาธิ   ปัญญา  ที่เกิดร่วมกันเป็นต้น    ดุจดอกไม้ทั้งหลาย   มีดอกจำปา
ดอกพิกุล   และดอกโกสุมเป็นต้น     ซึ่งมีคุณหลายอย่าง     มีสีและกลิ่นที่เกิด
พร้อมกันเป็นต้น  เพราะเหตุนั้น  พระอริยบุคคลเหล่านั้น  จึงเป็นที่รักที่พอใจ
ของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย   และเป็นผู้ที่สัตบุรุษทั้งหลายสรรเสริญ  เพราะ
เหตุนั้น   พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า   เย  ปุคฺคลา  อฏฺ€  สตํ  ปสฏฺ€า
หน้า ๔๖