๕๒    ๔๗.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖    ๕๔
         บทว่า   ตถูปมํ  ได้แก่ มีอย่างนั้น.
         บทว่า  สปฺปุริสํ  ได้แก่ บุรุษผู้สูงสุด.
         บทว่า  วทามิ     แปลว่า  ย่อมกล่าว.
         บาทพระคาถาว่า โย อริยสจฺจานิ  อเวจฺจ  ปสฺสติ  ความว่า ผู้ใด
หยั่งลงด้วยปัญญาเห็นอริยสัจ  ๔.  อริยสัจในพระคาถานั้น     พึงทราบโดยนัยที่
ข้าพเจ้ากล่าวไว้แล้วในวิสุทธิมรรค.
         แต่ในที่นี้   มีความสังเขปดังต่อไปนี้ :-
         เสาเขื่อนที่เขาฝังดินไว้    จะไม่พึงหวั่นไหวเพราะลมจากทิศทั้ง ๔  ได้
เพราะเหตุที่มีโคนอยู่ลึกฉันใด ผู้ใดพิจารณาเห็นอริยสัจทั้งหลาย เราเรียกผู้นี้ว่า
สัตบุรุษ  ซึ่งมีอุปมาฉันนั้น.
         ถามว่า  เพราะเหตุไร  ?
         ตอบว่า  เพราะบุคคลแม้นี้เป็นผู้ไม่หวั่นไหว ด้วยลมคือการกล่าวของ
พวกเดียรถีย์ทั้งปวง  ดุจเสาเขื่อนไม่หวั่นไหว    เพราะลมจากทิศทั้ง  ๔ ฉะนั้น
คือว่า  เป็นผู้อันใคร ๆ ไม่อาจเพื่อจะให้หวั่นไหว    หรือเพื่อจะให้เคลื่อนจาก
ความเห็นนี้ได้   เพราะฉะนั้น   แม้ในพระสูตร   พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนตะปูเหล็กหรือเสาเขื่อน  ซึ่งมีโคนอยู่ลึก  ฝัง
ไว้ดีแล้ว  ไม่โอนเอน คือไม่หวั่นไหว แม้หากว่าจะมีลมฝนที่แรงกล้าพัดมาจาก
ทิศตะวันออก  ก็ไม่หวั่นไหว ไม่สะเทือน ไม่เคลื่อน แม้หากว่าจะมีลมฝนแรง
กล้าพัดมาจากทิศตะวันตก ฯลฯ   แม้ว่าจะมีลมฝนแรงกล้าพัดมาจากด้านทิศใต้
ฯลฯ  แม้ว่าจะมีลมฝนแรงกล้าพัดมาจากด้านทิศเหนือ  ตะปูเหล็กหรือเสาเขื่อน
หน้า ๕๓