อุปมาถวายพระองค์     ขอพระองค์จงทรงสดับ
           ข้ออุปมานั้น      ธรรมดากษัตริย์ผู้เป็นพระราชา
           ทรงพระปรีชาสามารถ      ควรแสวงหาความสุข
           ให้แก่รัฐ    ยวดยานพาหนะ    กำลังพล    และ
           นิคมทั่วหน้ากัน.
         บรรดาบทเหล่านั้น   บทว่า   เตสํ  ได้แก่วานร ๘ หมื่นตัวเหล่า
นั้น.    บทว่า  ภีตานนฺเต  ความว่า   ผู้หวาดกลัวพระองค์ผู้ทรงประทับ
ยืนสั่งการให้ยิง.   พระยาวานรร้องเรียกพระราชาว่า   อรินทมะ. บทว่า
วิสฺสฏฺ€ธนุโน  สตํ  ความว่า   ผู้กระโดดพุ่งตัวไปในอากาศถึงที่ประมาณ
ชั่วร้อยคันธนูที่ยกขึ้นวัด.   บทว่า.  ตโต   ความว่า   จากต้นไม้ต้นนี้  คือ
จากที่ที่กระโดดไป.   บทว่า อปรปาเทสุ  ความว่า  ที่เบื้องหลังเท้า.  คำว่า
อปรปาเทสุ  นี้  ท่านกล่าวหมายถึงบั้นเอว.     เพราะว่าพระโพธิสัตว์ผูก
เถาวัลย์นั้นไว้ที่บั้นเอวให้มั่นแล้ว        ยันพื้นดินด้วยเท้าหลังทยานไปสู่
อากาศด้วยกำลังเร็วของลม.     บทว่า   นุณฺโณ  รุกฺขมุปาคมึ  ความว่า
ข้าพระองค์พุ่งไปด้วยลมของตนที่ให้เกิดกำลังเร็ว เหมือนกับก้อนเมฆถูก
ลมหอบไปฉะนั้น   คือเป็นผู้พุ่งไปด้วยกำลังเร็วของตน  เหมือนก้อนเมฆ
ที่ถูกลมหอบลอยไปตามลมฉะนั้น   แล้วได้กลับมาถึงต้นมะม่วงนี้.  บทว่า
อปฺปภวํ  มีเนื้อความว่า  ข้าพระองค์นั้นไปไม่ถึงต้นไม้ยังขาดอยู่ประมาณ
ช่วงตัว   จึงใช้มือจับกิ่งไม้นั้นไว้.    บทว่า   วีณายตํ   ความว่า   ข้าพระ-