๔๐๒    ๕๙.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๕    ๔๐๔
         [๑๐๙๘]   พราหมณ์เห็นชะมดทั้งหลายไปแล้ว  และ
           แพะทั้งหลายถึงความวิบัติแล้ว   ก็ซูบผอมมีผิว
           พรรณซีด   และเป็นโรคผอมเหลือง.
         [๑๐๙๙]   ผู้ใดละทิ้งคนของตน   ทำคนที่มาใหม่ให้
           เป็นที่รักอย่างนี้  ผู้นั้นคนเดียวจะเศร้าโศกมาก
           เหมือนพราหมณ์ธูมการีเศร้าโศกอยู่ฉะนั้น
                             จบ  ธนูการิชาดกที่  ๘
อรรถกถาธูมการิชาดกที่  ๘
         พระศาสดาเมื่อประทับอยู่   ณ  พระวิหารเชตวัน     ทรงปรารภ
การทรงสงเคราะห์อาคันตุกะของพระเจ้าโกศลแล้ว   จึงตรัสเรื่องนี้มีคำ
เริ่มต้นว่า   ราชา   อปุจฺฉิ  วิธูรํ   ดังนี้.
         ได้ยินว่า   สมัยหนึ่งพระเจ้าโกศลนั้น ไม่ได้ทรงสงเคราะห์ทหาร
เก่าที่มาเฝ้าตามประเพณี  แต่ได้ทรงทำสักการะสัมมานะ   แก่ทหารผู้เข้า
มาใหม่ ๆ   ยังเป็นแขก    ภายหลังเมื่อพระองค์เสด็จไปเพื่อทรงปราบปัจ-
จันตชนบทที่ก่อการร้าย   ทหารเก่าก็ไม่สู้รบโดยคิดว่า   ทหารใหม่ที่เป็น
แขกผู้ได้สักการะจักสู้รบ     ส่วนทหารใหม่ที่เป็นแขกก็ไม่สู้รบโดยคิดว่า
ทหารเก่าจักสู้รบ.    โจรเลยชนะพระราชา.    พระราชาทรงปราชัยแล้ว
ทรงทราบความที่ตนปราชัย   เพราะโทษคือการทรงสงเคราะห์ทหารใหม่
ที่เป็นแขก      เสด็จกลับพระนครสาวัตถี      ทรงดำริว่า     เราคนเดียว
หน้า ๔๐๓