๔๐๔    ๕๙.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๕    ๔๐๖
วิธูรบัณฑิตว่า   มีเราคนเดียวหรืออย่างไร  ทำการสงเคราะห์ทหารใหม่ที่
เป็นแขกแล้วปราชัย    หรือพระราชาแม้องค์อื่น ๆ  ที่เคยปราชัยมาแล้ว
ก็มี   แล้วตรัสถามข้อความนั้น   กะวิธูรบัณฑิตผู้มาถึงที่เฝ้าพระราชาแล้ว
นั่ง.   จึงพระศาสดาเมื่อจะทรงไขอาการที่ตรัสถามของพระราชานั้น   ให้
แจ้งชัด   ได้ตรัสกึ่งคาถาว่า :-
                        พระเจ้ายุธิฏฐิละผู้ทรงใคร่ในธรรม    ได้
           ตรัสถามวิธูรบัณฑิตแล้ว.
         บรรดาบทเหล่านั้น   บทว่า    ธมฺมกาโม   ได้แก่    ทรงมีสุจริต
ธรรมเป็นที่รัก.
                        ดูก่อนพราหมณ์  ท่านรู้บ้างไหม ?    ใคร
           คน   ๑   กำลังเศร้าโศกมาก.
         ส่วนกึ่งคาถาที่เหลือมีเนื้อความดังต่อไป         ดูก่อนพราหมณ์
ธรรมดาท่านรู้บ้างไหม   ว่าใครคน  ๑ ในโลกนี้เศร้าโศกมาก คือเศร้า
โศกโดยอาการต่าง ๆ.
         พระโพธิสัตว์ครั้นสดับคำนั้นแล้ว เมื่อทรงนำอุทาหรณ์นี้มาแสดง
ว่า   ข้าแต่มหาราช    ความโศกของพระองค์    ชื่อว่าเป็นความโศกหรือ
ในกาลก่อนพราหมณ์เลี้ยงแพะคน  ๑     ชื่อว่าธูมการี  ต้อนแพะฝูงใหญ่
ไปทีเดียวสร้างคอกไว้ในป่า   พักแพะไว้ในคอกนั้น   ก่อไฟและควันปฏิ-
บัติฝูงแพะบริโภคนมเป็นต้นพักอยู่.   แล้วเขาเห็นชะมดทั้งหลายที่มา  ณ
หน้า ๔๐๕