อรรถกถากุมมาสปิฑชาดกที่  ๑๐

         พระศาสดาเมื่อประทับอยู่   ณ    พระวิหารเชตวัน    ทรงปรารภ
พระนางมัลลิกาเทวี   จึงตรัสเรื่องนี้   มีคำเริ่มต้นว่า  น  กิรตฺถิ   ดังนี้.
         ความพิสดารว่า    พระนางเป็นธิดาของหัวหน้านายมาลาการคน
หนึ่ง  ในนครสาวัตถี   มีรูปโฉมเลอเลิศ  มีปัญญามาก  เวลาพระนางมี
พระชนมายุ ๑๖ พรรษา   วันหนึ่ง   กำลังไปสวนดอกไม้พร้อมกับหญิง
สาวทั้งหลาย    หยิบเอาขนมกุมมาส ๓ ก้อน    วางไว้ในกระเช้าดอกไม้
เดินไป.   เวลาออกไปจากพระนคร    พระนางเห็นพระผู้มีพระภาคเจ้า
ทรงเปล่งรัศมีแห่งพระสรีระ    มีพระภิกษุสงฆ์ห้อมล้อม  กำลังเสด็จเข้า
พระนคร   จึงน้อมก้อนขนมกุมมาสเหล่านั้นเข้าไปถวาย.     พระศาสดา
ทรงยื่นบาตรที่ท้าวจาตุมมหาราชถวายออกรับ.    ฝ่ายพระนาง     วันทา
พระบาทของพระตถาคตด้วยเศียรเกล้าแล้ว  ได้ยึดเอาปีติมีพระพุทธเจ้า
เป็นอารมณ์    ยืนอยู่   ที่สมควรข้างหนึ่ง.      พระศาสดาเมื่อทรงทอด
พระเนตรนาง ได้ทรงการทำการแย้มให้ปรากฏ.   ท่านพระอานนทเถระ
จึงทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า     ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ     อะไรหนอ
เป็นเหตุ     เป็นปัจจัย              ในการแย้มสรวลของพระตถาคตเจ้า  ?
ลำดับนั้น        พระศาสดาตรัสถึงเหตุแห่งการทรงแย้มแก่พระอานนท์
ว่า   ดูก่อนอานนท์   กุมาริกาคนนี้จักได้เป็นอัครมเหสีของพระเจ้าโกศล
ในวันนี้ทีเดียว    เพราะผลแก่การถวายก้อนขนมกุมมาสเหล่านี้.    ฝ่าย