๔๓๒    ๕๙.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๕    ๔๓๔
กระวนกระวาย     มีราคะเป็นต้นได้     และดับไฟ ๑๑ กองได้.   บทว่า
อนาสเว   ความว่า   ผู้เว้นจากกามาสวะเป็นต้นได้.    บทว่า   นิสีทิตฺวา
ความว่า  ให้นั่งบนสันถัดใบไม้ที่เขาปูลาดไว้บนอาสนะกองทราย  เพราะ
ว่า   สันถระในที่นี้   ท่านกล่าวว่า ได้แก่สันถัด.   บทว่า  อทาสึ   ความว่า
ข้าพเจ้าถวายทักขิโณทกแก่ท่านเหล่านั้นแล้ว       จึงได้ถวายขนมกุมมาส
โดยเคารพ   ด้วยมือของตนเอง.   บทว่า  กุสลสฺส  ความว่า   ชื่อว่ากุศล
เพราะหมายความว่า  ไม่มีทั้งโรค  ไม่มีทั้งโทษ.   บทว่า  ผลํ ได้แก่  ผล
ที่หลั่งออกมาจากเหตุ.   บทว่า  ผีตํ   ความว่า   ที่ผลิตสมบัติทุกอย่างให้.
         เมื่อพระมหาสัตว์บอกผลกรรมของตน     โดยพิสดารอย่างนี้แล้ว
พระเทวีครั้นทรงสดับแล้ว     ทรงมีพระทัยเลื่อมใส     เมื่อจะทรงทำการ
สดุดีพระโพธิสัตว์ว่า   ข้าแต่มหาราช   ถ้าว่า   พระองค์ทรงทราบผลทาน
โดยประจักษ์อย่างนี้แล้วไซร้     ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป     พระองค์ทรงได้
ก้อนข้าวก้อนหนึ่งแล้ว  ต้องถวายแก่สมณพราหมณ์ผู้ทรงธรรมนั้นแหละ
จึงจะเสวย   ดังนี้แล้ว   ได้ทูลคาถานี้ว่า :-
                        ข้าแต่พระองค์ผู้ทรงเป็นอธิบดี    ในเพราะ
           กุศลธรรม  ขอพระองค์จงทรงพระราชทานก่อน
           จึงเสวย      ขอพระองค์อย่าทรงประมาท    ทรง
           หมุนล้อ   คือพระธรรมเถิด   ข้าแต่มหาราช   ผู้
           ทรงเป็นอธิบดีในเพราะกุศลธรรม  ขอพระองค์
หน้า ๔๓๓