๔๔๑    ๕๙.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๕    ๔๔๓
ตถาคตเจ้า  คือประกอบนายขมังธนู  กลิ้งศิลาทับ  ปล่อยช้างนาฬาคีรีทำ
อุบายเพื่อให้พระตถาคตเจ้าทรงพินาศ.  พระศาสดาเสด็จมาถึง  แล้วตรัส
ถามว่า    ก่อนภิกษุทั้งหลาย    เธอทั้งหลายนั่งสนทนากันด้วยเรื่องอะไร
หนอ ?  เมื่อภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า  ด้วยเรื่องชื่อนี้  ตรัสว่า ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย  พระเทวทัตไม่ใช่ตะเกียกตะกายเพื่อฆ่าเราตถาคต  แต่ในบัดนี้
เท่านั้น   แม้ในกาลก่อน   พระเทวทัตนั้นก็ตะเกียกตะกาย    เพื่อฆ่าเรา
ตถาคตเหมือนกัน         แต่ก็ไม่อาจเพื่อจะทำแม้เพียงความสะดุ้งให้เรา
ตถาคตได้    จึงเสวยทุกข์ของตนเอง     แล้วได้ทรงนำเอาเรื่องในอดีตมา
สาธก   ดังต่อไปนี้ :-
         ในอดีตกาล   เมื่อพระเจ้าพรหมทัต   ครองราชสมบัติอยู่ในนคร
พาราณสี       พระโพธิสัตว์ถือกำเนิดในพระอุทรของพระอัครมเหสีของ
พระองค์  เจริญวัยแล้วทรงศึกษาศิลปทุกชนิดที่นครตักกศิลา  ทรงเรียน
มนต์รู้เสียงทุกอย่าง.   ท้าวเธอทรงให้การซักถามอาจารย์แล้ว  เสด็จกลับ
นครพาราณสี.   พระชนกทรงตั้งพระองค์ไว้ในตำแหน่งอุปราช.    ถึงจะ
ทรงตั้งไว้ในตำแหน่งอุปราชก็จริงอยู่.   แต่ก็ทรงมีความประสงค์จะปลง
พระชนม์พระโพธิสัตว์อยู่  ไม่ทรงปรารถนาจะให้ท่านเข้าเฝ้า.  อยู่มาวัน
หนึ่ง  แม้สุนัขจิ้งจอกตัวหนึ่งพาเอาลูกน้อย  ๒  ตัวเข้าไปทางช่องระบายน้ำ
ในยามราตรีเมื่อมนุษย์ทั้งหลายหลีกเร้นไปแล้ว.     ที่ข้างห้องบรรทมบน
ปราสาทของพระโพธิสัตว์  มีศาลาหลังหนึ่ง.   บนศาลาหลังนั้นมีคนเข็ญ
ใจคนหนึ่ง  ถอดรองเท้าวางไว้ที่พื้นดินใกล้เท้าแล้ว  นอนอยู่บนกระดาน
หน้า ๔๔๒