๗๕๖    ๖๘.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑ ๖๘.พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑    ๗๕๗
อย่าง. คือ  ตั้งอยู่ในที่เดียวกันด้วยเกิดร่วมกัน  และตั้งอยู่ที่เดียวกัน
ด้วยการละ,   ชื่อว่า   ตเทกฏฺ€า   เพราะอรรถว่า    ตั้งอยู่ในจิตดวงเดียว
พร้อมกับทิฏฐินั้น,   หรือบุคคลคนเดียวตลอดจนละได้.     เพราะว่าเมื่อ
ละทิฏฐิได้กิเลสเหล่านี้   คือ  โลภะ  โมหะ   อุทธัจจะ   อหิริกะ   อโนต-
ตัปปะ    อันเกิดร่วมกันกับทิฏฐินั้น    ในจิตอันเป็นอสังขาริกะ  ๒ ดวง
สัมปยุตด้วยทิฏฐิ,   กิเลสเหล่านี้   คือ   โลภะ   โมหะ  ถีนะ  อุทธัจจะ
อหิริกะ   อโนตตัปปะ   อันเกิดร่วมกันกับทิฏฐินั้น  ในจิตที่เป็นสสังขา-
ริกะ ๒  ดวง   ย่อมละได้ด้วยการตั้งอยู่ในที่เดียวกันด้วยเกิดร่วมกัน.
           เมื่อละกิเลสคือทิฏฐิได้   เมื่อบุคคลคนหนึ่งตั้งอยู่ร่วมกันกับทิฏฐิ
นั้น   กิเลสเหล่านี้    คือ  โลภะ   โทสะ   โมหะ   มานะ   วิจิกิจฉา   ถีนะ
อุทธัจจะ   อหิริกะ   อโนตตัปปะ   อันจะเป็นเหตุไปสู่อบาย    ย่อมละได้
ด้วยสามารถการตั้งอยู่ในที่เดียวกันด้วยเกิดร่วมกัน.
           บทว่า   ขนฺเธหิ  ได้แก่   ด้วยขันธ์ทั้งหลาย  อันเป็นไปตามทิฏฐิ
นั้น,   ด้วยอรูปขันธ์  ๔  อันตั้งอยู่ในที่เดียวกันด้วยเกิดร่วมกัน  และด้วย
การ   อยู่ในที่เดียวกันด้วยการละอันเป็นไปตามทิฏฐินั้น,     หรือด้วย
ขันธ์   ๕  พร้อมกับรูปอันมีทิฏฐินั้นเป็นสมุฏฐาน,   ด้วยวิบากขันธ์   อัน
เกิดขึ้นในอนาคต  เพราะกิเลสมีมิจฉาทิฏฐิเป็นต้นเป็นปัจจัย.
          บทว่า  พหิทฺธา  จ  สพพนิมิตฺเตหิ - จากสรรพนิมิตภายนอก
ได้แก่  จากสังขารนิมิตทั้งปวง  อันเป็นภายนอกจากกองกิเลสตามที่กล่าว
แล้ว.
            บทว่า   มิจฺฉาสงฺกปฺปา   วุฏฺ€าติ -  ออกจากมิจฉาสังกัปปะ  คือ
ออกจากมิจฉาสังกัปปะในจิต  ๕  ดวง   คือ  ในจิต  ๔  ดวง   อันสัมปยุต
ด้วยทิฏฐิ    และในจิตสหรคตด้วยวิจิกิจฉาอันจะพึงละได้ด้วยโสดาปัตติ-
มรรค   และในอกุศลจิตที่เหลืออันเป็นเหตุไปสู่อบาย.
            บทว่า    มิจฺฉาวาจาย    วุฏฺ€าติ -  ออกจากมิจฉาวาจา   ได้แก่
ออกจากมุสาวาทและจากปิสุณวาจา   ผรุสวาจา   สัมผัปปลาปะ   อันเป็น
เหตุไปสู่อบาย.
            บทว่า  มิจฺฉากกมฺมนฺตา  วุฏฺ€าติ - ออกจากมิจฉากัมมันตะ  ได้
แก่   ออกจากปาณาติบาต   อทินนาทาน    และมิจฉาจาร.
            บทว่า   มิจฺฉาอาชีวา   วุฏฺ€าติ -  ออกจากมิจฉาอาชีวะ   ได้แก่
โกหก  หลอกลวง   ทายลักษณะ   เล่นกล   ปรารถนาลาภโดยลาภ,    อีก
อย่างหนึ่ง  ออกจากกายกรรม   วจีกรรม   แม้ ๗ อย่าง มีอาชีวะเป็นเหตุ.
พึงทราบการออกจากมิจฉาวายามะ    มิจฉาสติ    มิจฉาสมาธิ  โดยนัย
กล่าวแล้วในการออกจากมิจฉาสังกัปปะ.
            อนึ่ง  บทว่า  มิจฺฉาสติ  ได้แก่   เพียงอกุศลจิตตุปบาทเท่านั้น
อันเกิดด้วยอาการตรงกันข้ามกับสติ.